TBMM’de salı günü kabul edilen emeklilikte yaşa takılanlar ile ilgili kanun, Cumhurbaşkanı’nın onayının ardından Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Sigortalı çalışmaya 8 Eylül 1999 tarihinden önce başlayanlar veya askerlik vs gibi hizmet borçlanması ile sigorta başlangıcını 8 Eylül 1999 öncesine çekenler, yaş dışındaki diğer emeklilik koşullarını tamamlayarak emekli olabilecekler. Buna göre, 4A’lılar (SSK) sigortalı çalışmaya başladıkları tarihe göre 5000 – 5975 arasında değişen prim günü ile kadınlar 20 yıl, erkekler 25 yıllık sigortalılık süresini; 4B (BAĞ-KUR) ve 4C’liler (Emekli Sandığı) ise kadınlar 7200, erkekler 9000 prim gününü tamamlamışlarsa bugünden itibaren emeklilik başvurusu yapabilecekler. Bu koşulları henüz sağlamamış EYT’liler ise sağladıkları tarihten itibaren emekli olmaya hak kazanacaklar.
EYT’liler, kanun yürürlüğe girinceye kadar resmi olarak emeklilik hakkını kazanmamış bulunuyor. Kanun, Resmi Gazete’de yayımlanarak bugünden itibaren yürürlüğe girdi. Kanun yürürlüğe girmeden önce gerek sosyal güvenlik merkezlerine giderek, gerekse e-Devlet üzerinden yapılan emeklilik başvuruları geçersiz olacak. Kanun çıkmadan önce başvuru yapmış olanlar, yeniden emeklilik başvurusu yapmak zorundalar.
İş Kanunu’na göre, emekli olan işçilerin, son işyerindeki çalışmaları karşılığı hak etmiş oldukları kıdem tazminatını alma hakkı bulunuyor. Mevcut uygulamaya göre, bir işte çalışmakta olanlar emekli olarak kıdem tazminatı alabilmek için önce Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan “emekli olabilir” yazısı alıyorlar. Bu yazı ile birlikte işverene başvurarak iş akdini feshetmek suretiyle kıdem tazminatını alıyorlar. İşverence işten çıkış yapıldıktan sonra SSK’lılar aynı gün veya izleyen günlerde e-Devlet üzerinden ya da sosyal güvenlik merkezlerinden emeklilik başvurusu yapabiliyorlar.
Kanunun yürürlüğe girmesiyle yaklaşık 1.8 - 2 milyon dolayında kişinin emeklilik başvurusunda bulunması bekleniyor. Bunların önemli bir kısmı halen bir işte çalışmakta olan kişilerden oluşuyor. Yüz binlerce EYT’liye SGK’dan aynı anda “emekli olabilir” yazısı verilmesi mümkün olmadığı için kolaylık sağlandı.
Teşkilata gönderilen yazıda, çalışanlar veya işverence SGK’dan “emekli olabilir” ibareli imzalı yazı istenmemesi gerektiği ve böyle bir belge verilmeyeceği belirtildi. Uzun süren bürokratik işlemlerin önüne geçilmesi ve daha hızlı, etkin hizmet verilmesi amacıyla e-Devlet üzerinden belge oluşturulacağı kaydedildi.
Buna göre, çalışanlar ve işverenler e-Devlet üzerinden “SGK Tescil ve Hizmet Dökümü”, “Normal Şartlarda Ne Zaman Emekli Olurum” ve “Çalışma Hayatım” uygulamaları ile sorgulama yaparak emeklilik şartlarının oluşup oluşmadığını kontrol edebilecekler. SGK’dan “emekli olabilir” yazısı yerine, söz konusu uygulamalardan alınan belgeler kullanılacak.
İşçiler, e-Devlet’ten alacakları bu belgeler ile işverene başvurarak, hizmet akdini “emeklilik gerekçesi” ile feshettiklerini bildirecekler. İşverene verilecek yazıda fesih gerekçesinin “emeklilik” olduğunun belirtilmesi, kıdem tazminatını alabilmek açısından büyük önem taşıyor.
Emekli olan EYT’liler, aynı işyerinde tekrar çalışmaya başlarsa sosyal güvenlik destek priminde 5 puanlık indirim yapılacak. Prim indirimi, işçinin brüt ücreti üzerinden uygulanacak. Asgari ücretle çalışanlar için 500 TL, asgari ücretin 7.5 katı brüt ücretle çalışanlar için de 3.753 TL prim indirimi yapılacak.
Prim indiriminden yararlanabilmek için 30 gün içinde aynı işyerinde tekrar işe başlamak gerekiyor. Otuz günlük süre, iş akdinin sona erdiği tarihten başlar. Sürenin aşılması halinde prim indirimi uygulanmaz.
Emekli olabilmek için önce işten çıkış yapıp, sonra emeklilik dilekçesi verilmesi gerektiğini tekrar hatırlayalım. Emekli aylığı, dilekçe verilen tarihi izleyen ayın 1. gününden başlatılır.
Bazı okurlardan, “Örneğin 10 Mart’ta işten çıkış yapıp emeklilik dilekçesi verdikten sonra 11 Mart’ta yeniden çalışmaya başlayabilir miyim?” şeklinde sorular geliyor. Aynı ay içinde tekrar işe başlanması halinde emekli aylığı bağlanmaz.
Bununla birlikte, boşluk bırakmadan çalışmaya devam etmenin yolu bulunuyor. İşveren 31 Mart günü işten çıkış bildirimi yapar, işçi aynı gün e-Devlet üzerinden emeklilik başvurusunda bulunur. İşveren 1 Nisan’dan geçerli olmak üzere “sosyal güvenlik primine tabi çalışan” olarak tekrar işe giriş bildirimi yapar. Böylece işçi mart ayı ücretini tam alır ve boşluk bırakmadan çalışmaya devam eder.
Habertürk